1. Chính sách xuất khẩu thanh long của Việt Nam

Hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu thanh long được điều tiết bởi hệ thống các văn bản pháp lý, như Luật Thương mại, Luật Doanh nghiệp, Luật Đất đai, Luật An toàn thực phẩm, Luật Thuế … và các văn bản hướng dẫn thi hành cũng như những cam kết song phương, đa phương về mở cửa thị trường trong tiến trình hội nhập kinh tế của Việt Nam, cụ thể:

• Thuế xuất khẩu: Theo Thông tư số 164/2013/TT-BTC ngày 15/11/2013 của Bộ Tài chính, tổ chức, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long phải kê khai mã hàng của mặt hàng xuất khẩu là 0810.90.92 và ghi mức thuế suất thuế xuất khấu là 0%.
• Thuế giá trị gia tăng (VAT): Theo quy định tại Thông tư số219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 hướng dẫn thi hành Luật thuế Giá trị gia tăng và Nghị định số 209/2013/NĐ-CP ngày18/12/2013 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều Luật thuế Giá trị gia tăng, thanh long xuất khẩu không phải chịu thuế VAT.
•  Lệ phí hải quan: Thực hiện theo quy định tại Thông tư số 172/2010/TT-BTC ngày 02/11/2010 của Bộ Tài chính hướng dẫn mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng lệ phí trong lĩnh vực hải quan.

Như vậy, theo quy định hiện hành của Việt Nam thì thanh long là mặt hàng nông sản khi xuất khẩu thuộc đối tượng không phải chịu thuế VAT và được hưởng mức thuế suất thuế xuất khẩu là 0%. Các doanh nghiệp khi xuất khấu thanh long chỉ phải nộp lệ phí hải quan theo quy định và thực hiện các yệu cầu kỹ thuật của bên nhập khẩu. Quy định này được áp dụng đối với cả hai trường hợp xuất khẩu chính ngạch và xuất khẩu tiểu ngạch, trong đó bao gồm cả hoạt động thương mại mậu biên của cư dân biên giới.

Ngoài chính sách về thuế, từ năm 2016, một số vùng trồng Thanh Long tại Bình Thuận, Long An đã được Trung tâm kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu vùng I – Cục Bảo vệ thực vật cấp mã số vùng trồng thanh long xuất khẩu đi Mỹ, Úc. Tại các vùng trồng được cấp mã số, được cán bộ kiểm dịch thực vật, cán bộ nông nghiệp từ tỉnh đến cơ sở thường xuyên kiểm tra, giám sát, hướng dẫn thực hiện các quy định đảm bảo tiêu chuẩn xuất khấu Mỹ và Úc yêu cầu. Bên cạnh đó, nông dân các vùng trồng thanh long được tập huấn về quy trình VietGAP, Global GAP, nên nông dân nắm vững và thực hiện các quy định về sản xuất an toàn, đảm bảo thời gian cách li thuốc bảo vệ thực vật theo quy định. Tại Bình Thuận, ngân sách tỉnh hỗ trợ xây dựng chỉ dẫn địa lý “Thanh long Bình Thuận” và hỗ trợ tem nhãn, quảng bá, xúc tiến thương mại thúc đẩy tiêu thụ thanh long.

Do vậy, tại các vùng được cấp mã số, ngoài sản lượng xuất khẩu đi Mỹ, Úc theo định hướng, các doanh nghiệp và thương lái Trung Quốc ưu tiên thu mua để xuất khẩu đi Trung Quốc vì chất lượng tốt hơn và được kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trước khi  thuế Giá trị gia tăng và Nghị định số 209/2013/NĐ-CP ngày 18/12/2013 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều Luật thuế Giá trị gia tăng, thanh long xuất khẩu không phải chịu thuế VAT.

2. Chính sách thương mại thanh long của Trung Quốc
Hiện nay, phía Trung Quốc chỉ quy định về hình thức xuất nhập khẩu chính ngạch mà không có quy định về hình thức xuất nhập khẩu tiểu ngạch như ở ViệtNam, tuy nhiên, phía bạn cũng cho phép cư dân biên giới được mua bán hàng hóa của Việt Nam ở một mức nhất định mà không phải chịu thuế.

Đối với hình thức xuất khẩu chính ngạch: Thực hiện chính sách quy hoạch, phát triển kinh tế vùng cửa khấu biên giới,
Trung Quốc giao cho các tỉnh, khu tự trị tự cân đổi và áp dụng chính sách thuế một cách linh hoạt để điều tiết lượng hàng hóa xuất nhập khấu. Thực hiện lộ trình giảm thuế trong Hiệp định mậu dịch tự do ASEAN – Trung Quốc, hiện nay thanh long xuất khấu vào thị trường Trung Quốc áp dụng mức thuế nhập khẩu là 0% (nếu hoàn tất thủ tục hồ sơ, trong đó có Giấy Chứng nhận xuất xứ theo mẫu quy định – C/O form E) và chịu thuế VAT 11%.

Tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, đây là cửa khẩu quốc gia củaTrung Quốc, hàng hóa giao dịch thực hiện theo Luật Ngoại thương. Trước đây, thanh long xuất qua cửa khẩu này phải chịu thuề nhập khẩu và VAT, toàn bộ thuế nhập khẩu chuyển về Trung ương. Đối với cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) – Pò Chài (Quảng Tây) là cửa khẩu của địa phương tỉnh Quảng Tây, được áp dụng cơ chế riêng; theo đó thuế trái cây giảm 50% và để lại cho tỉnh Quảng Tây. Do vậy tỉnh Quảng Tây khuyến khích giao dịch ngoại thương biên giới qua cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài. Tại cặp cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) – Pò Chài (Quảng Tây), Trung Quốc có chủ trương khuyến khích buôn bán biên mậu và chỉ cho một số doanh nghiệp thuộc tính biên giới (doanh nghiệp biên mậu) được nhập khẩu thanh long theo hình thức biên mâu tại cửa được nhập khẩu thanh long theo hình thức biên mậu tại cửa khẩu này theo kế hoạch cụ thể, thực chất là theo hạn ngạch nhất định. Như vậy phía Trung Quốc vẫn kiểm soát số lượng doanh nghiệp, số lượng và giá cả thanh long nhập khẩu.